تهران – مسكو و گام‌هاي جدي جديد

تهران و مسكو از زمان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي و به ويژه در سال هاي اخير كه تحريم هاي غرب آنها را به مركز حملات دشمنان خود تبديل كرده است ، روابط نزديك خود را حفظ كرده اند. امروز ، در زمينه همكاري هاي دوجانبه و چندجانبه ، اقدامات خوبي و سطح قابل قبولي با روسيه داريم كه در حال افزايش است.

اين نزديكي و نياز به مشاوره براي بهبود روابط براي دومين بار طي سالهاي اخير در “سرگئي لاوروف” در تهران را گشوده است تا بتوانيم حضور اين ديپلمات باتجربه روس در تهران را روز گذشته تصديق كنيم. امروز زمينه هاي مختلفي براي همكاري بين دو طرف وجود دارد. تحولات در سوريه و افغانستان و همچنين امكان بازسازي داعش با كمك مالي عربستان و رژيم صهيونيستي توسط بودجه آمريكا ، موضوعات اصلي بحث و گفتگو هستند. نقش جمهوري اسلامي ايران و روسيه در شكست جدي داعش و القاعده بسيار واضح و غير قابل قبول است و با توجه به اهميت برقراري صلح و امنيت در منطقه ، رايزني هاي دو طرف در اين زمينه بسيار مهم است. . در جبهه اقتصادي ، امكان همكاري در درياي خزر (انرژي ، تجارت ، كشتيراني ، ماهيگيري و غيره) و همكاري با روسيه در اتحاديه اوراسيا وجود دارد. ايران اخيراً به عنوان عضو ناظر در اين بلوك پذيرفته شده است ، و اين كشور را به عضوي دائمي تبديل كرده است – موضعي كه مورد حمايت روسيه است – كه مي تواند ظرفيت هاي جديدي را براي همكاري دو طرف ايجاد كند. البته ، با توجه به وضعيت كرونا ، مشاوره در مورد توليد مشترك واكسن “Sputnik V” نيز مورد توجه هر دو طرف است.

اما علاوه بر اين موضوعات معمول ، سفر ديروز لاوروف به تهران از چند جنبه ديگر نيز قابل توجه است. آخرين پيام رهبر معظم انقلاب به ولاديمير پوتين ، كه توسط رئيس مجلس شوراي اسلامي به مسكو رسيده است ، اولين پيام است كه بر چالش هاي هسته اي جمهوري اسلامي با ايالات متحده تأثير مي گذارد. موضوع احياي بورژوازي اين روزها بار ديگر در دستور كار قرار گرفته است ، در حالي كه ايران خواهان و اصرار بر اصلاح اشتباهات گذشته غرب است. روسيه همچنين درگير مسئله لغو تحريم هاي تهران است. به نظر مي رسد سفر وزير خارجه روسيه به تهران مي تواند بر هماهنگي دو طرف در اين مورد تأثير بگذارد.

در همين حال ، جمهوري اسلامي ايران در تاريخ 27 آوريل توافق نامه همكاري راهبردي 25 ساله با چين امضا كرد. ايران همچنين در 13 مارس 2000 توافقنامه روابط دو جانبه و اصول را با روسيه امضا كرد و هنوز 20 سالگي آن را جشن گرفت. اگرچه در صورت عدم توافق طرفين ، هر پنج سال توافق نامه تمديد مي شود ، اما تهران و مسكو تمايل خود را براي تمديد و تمديد آن اعلام كرده اند. به نظر مي رسد بحث پيرامون اين موضوع يكي از اصلي ترين موارد بحث ظريف و لاوروف بوده است. تمركز تهران بر توسعه روابط استراتژيك با روسيه و چين در چارچوب سفر به شرق است. اقدام اخير اتحاديه اروپا عليه هشت شخصيت ايراني و سه بنياد به بهانه حقوق بشر نيز نشان داده است كه به هيچ وجه نمي توان به غرب اعتماد كرد ، بنابراين نگاه به شرق اهداف بسيار مثبت و بلند مدت دارد.

سرانجام ، رايزني ها براي روابط نزديكتر بين كشورهاي شناخته شده توسط تهران و مسكو نيز دنبال مي شود. اگرچه ممكن است امروزه موضوع تحريم ها مناسب نباشد ، اما نزديكي كشورهاي مورد هدف آمريكا به جنگ اقتصادي ، به رهبري ايران ، روسيه و چين ، در نهايت مي تواند قدرت غرب را به چالش بكشد ، و اين نگراني هر دو طرف را خواهد داشت.

* استاد روابط بين الملل
* منتشر شده در قدس آنلاين | چهارشنبه ، 15 آوريل 1400