بارداري فرآيندي است كه طي آن به دليل تغيير در ترشح هورمون هاي بدن خانم باردار ، يا ترشح هورمونهاي جديد از جفت، ارگانهاي مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش تحت تاثير قرار مي گيرد و مشكلاتي براي مادر ايجاد مي كند.
شايع ترين عوارض گوارشي در بارداري
تهوع و استفراغ شايع ترين علامت دوره بارداري و حتي در اغلب موارد اعلام كننده بارداري است. تهوع معمولا در ۵۰ تا ۹۰ درصد و استفراغ صبحگاهي در ۲۵ تا ۵۵ درصد خانم هاي باردار و بيشتر در ۳ ماهه اول بارداري اتفاق مي افتد و اوج آن در هفته دهم بارداري تا هفته پانزدهم است. اين حالت معمولا تاهفته بيستم كاهش مي يابد بنابراين بعد از اين زمان نبايد استفراغي وجود داشته باشد اما اگر استفراغ همچنان ادامه داشت، نشان دهنده علت هاي ديگري مانند بيماري هاي مجاري صفراوي، هپاتيت، التهاب پانكراس، زخم معده يا دوازدهه، عفونت هاي ادراري يا ريفلاكس خواهد بود. گاهي شدت استفراغ به قدري شديد است كه باعث كم آبي بدن، اختلال هاي الكتروليتي و كاهش وزن مي شود. اين حالت، استفراغ بدخيم نام دارد و بيشتر در خانم هايي ديده مي شود كه جزو يكي از اين گروه ها هستند؛ در سنين بالاي ۳۵ سال باردار مي شوند، چاق هستند، اولين بارداري را تجربه مي كنند، سيگار مي كشند يا دوقلو باردارند.
براي كاهش حس تهوع و استفراغ دوران بارداري چه بايد كرد؟
بايد تعداد دفعات غذاخوردن را افزايش و مقدار غذا را كاهش داد. مثلا بايد بهجاي ۳ وعده غذا، ۶ وعده غذا و در مقادير كم مصرف كرد. مصرف ويتامين B۶ هم در كاهش علائم تهوع و استفراغ مفيد خواهد بود. در صورتي كه استفراغ ادامه پيدا كند، خانم باردار بايد بستري و سرم درماني شود زيرا استفراغ طولاني مدت باعث ايجاد كتون در خون خواهد شد كه براي مغز جنين بسيار مضر است.
نكته : سوزش معده يا رفلاكس ، برگشت اسيد معده به مري در ۳۰ تا ۵۰درصد خانم هاي باردار ديده مي شود. در دوران بارداري به دليل ترشح هورمونهاي استروژن و پروژسترون از جفت، ماهيچه هاي انتهاي مري شل مي شود. در نتيجه دريچه بين مري و معده كار خود را خوب انجام نمي دهد. برگشت اسيد بيشتر در ۳ ماهه سوم و به دليل بزرگ شدن رحم و فشار به معده رخ مي دهد.
علائم ريفلاكس معده
معمولا به شكل سوزش پشت جناغ سينه، سرفه هاي خشك، گرفتگي يا خروسي شدن صدا صبحها پس از بيدار شدن از خواب ديده مي شود. پرآب شدن دهان يا افزايش بزاق هم به صورت رفلكسي و در نتيجه واردشدن اسيد معده به مري رخ مي دهد به نحوي كه بيمار مجبور است آب دهانش رابيرون بريزد. علائم بيمار معمولا با مصرف آنتي اسيد بهتر مي شود.
براي درمان ريفلاكس چه بايد كرد؟
بهترين درمان براي خانمهاي باردار مبتلا به ريفلاكس، اصلاح شيوه زندگي است. مثلا بهتر است هنگام خوابيدن سر و تنه مادر زاويه ۱۵ درجه با سطح افق داشته باشد تا مانع برگشت اسيد معده به مري شود. فاصله غذاخوردن با خواب بايد حداقل ۲ ساعت باشد. خوردن مواد چرب، انواع فست فودها، كافئين، قهوه و چاي پررنگ بايد در اين دوران به حداقل برسد. اگر مادر چاق است بايد زير نظر متخصص تغذيه رژيم غذايي مناسب داشته باشد زيرا چاقي باعث افزايش ريفلاكس خواهدشد.
يبوست
۳۰ تا ۵۰درصد مادران باردار دچار يبوست مي شوند. علاوه بر علل هورموني، تغييرات در عادت هاي غذايي مثل كم خوردن آب، كاهش فعاليت فيزيكي، مصرف قرص آهن در بارداري، بزرگ شدن رحم و فشار بر روده ها باعث تشديد يبوست خواهد شد. ادامه يبوست و درمان نشدن آن مي تواند باعث مشكل ديگري به نام بواسير شود كه خونريزي هايي را در انتهاي روده ايجاد مي كند.
براي درمان يبوست چه بايد كرد؟
افزايش فعاليت فيزيكي متناسب با سن بارداري، افزايش مصرف مواد پر فيبر مثل ميوه ها و سبزي هاي تازه، استفاده از مواد گياهي مفيد مانند اسفرزه با داروي پسيليوم كه در دوران بارداري بي ضرر است براي درمان يبوست توصيه مي شود.
سنگ صفرا
بارداري عاملي براي ايجاد سنگهاي صفراوي به خصوص در خانم هاي باردار چندزاست. درد ناشي از سنگ كيسه صفرا معمولا در ربع فوقاني راست شكم حس مي شود. اگر ايجاد سنگ با انسداد مجاري صفراوي همراه باشد، مي تواند باعث تب و لرز، زردي، خارش بدن و ادرار پررنگ شود. در اين شرايط سونوگرافي روش انتخابي براي تشخيص است.
درمورد سنگ صفرا چه بايد كرد؟
درمان سنگ هاي صفراوي با توجه به علائمي كه ايجاد كرده اند و سن بارداري انجام خواهد شد.
سخن پاياني
اگر خانمي قبل از باردار شدن مشكل گوارشي دارد بهتر است ابتدا آن را درمان كند زيرا قطعا با بارداري بر مشكلات گوارشي او افزوده خواهد شد . ضمن اينكه براي تشخيص و درمان لازم است اقدام هايي مثل آندوسكوپي ، نمونه برداري ، عمل مداخله اي انجام شود كه حتما انجام اين كارها براي خانم باردار سخت خواهد بود . از سوي ديگر ، در اين دوران محدوديت دارويي وجود دارد و نمي توان راحت داروهاي مناسب و موثر را تجويز كرد .
- ۱۴۶ بازديد
- ۰ نظر